De Nederlandse ondergrond is druk. Grote opgaven zoals de energietransitie en klimaatverandering vergroten deze uitdaging. Zo kan de aanleg van warmtenetten conflicteren met bestaande drinkwaterleidingen. In dat geval is dieper graven soms de betere keuze. Geografische informatiesystemen bieden hierbij een waardevolle bijdrage: ze geven één actueel, betrouwbaar beeld waarmee je sneller en veiliger samenwerkt.
Een gedeeld beeld creëert duidelijkheid
Eén van de grootste uitdagingen bij het beheren van de ondergrondse infrastructuur is dat afdelingen binnen elke organisatie – van waterbedrijf tot telecomaanbieder – vaak vanuit een eigen kaart en een eigen waarheid werken. Dit kan leiden tot misverstanden, vertraging en risico’s. De eigen waarheid moet een gezamenlijke waarheid worden; ook in de samenwerking met andere netwerkbeheerders die actief zijn in hetzelfde gebied. Aan die gezamenlijke waarheid draagt Avineon Tensing graag bij: het implementeren van oplossingen voor netwerkbeheer doen we altijd in nauwe samenwerking met onze klanten en partners.
Het Esri Utility Network doorbreekt datasilo’s. Het brengt informatie over assets in netwerken samen in één centraal, servicegericht platform. Dit creëert een ‘single source of truth’: een betrouwbaar, gedeeld beeld van de werkelijkheid onder onze voeten. Voor effectief GIS-assetmanagement is dit de fundering. Het vervangt verouderde maatwerkoplossingen en papieren workflows, waardoor iedereen – van monteur tot manager – werkt met dezelfde betrouwbare informatie.
Samenwerking is noodzakelijk om op een efficiënte manier met de drukte in de ondergrond om te gaan.
Gecoördineerde planning voorkomt verrassingen
Wanneer alle stakeholders vanuit hetzelfde databeeld werken, wordt samenwerking een logische vervolgstap. Door data via webservices of centrale platforms te delen, kunnen geplande werkzaamheden en nieuwe projecten van verschillende partijen op elkaar worden afgestemd.
Een voorbeeld ter verduidelijking. Een gemeente plant rioolvervanging en een netbeheerder moet het elektriciteitsnet verzwaren. Zonder coördinatie gaat de straat twee keer open, met alle overlast van dien. Door de assetdata voor deze plannen in een GIS over elkaar te leggen, ontstaat een integraal beeld. Werkzaamheden kunnen gecombineerd worden, wat niet alleen kosten bespaart, maar ook de overlast voor burgers minimaliseert doordat de straat maar één keer open hoeft. Dit is de kern van efficiënt beheer van de publieke ruimte.
Ruimtelijke analyse leidt tot slimmere keuzes
De druk op de ondergrond dwingt ons om verder te kijken dan de standaardoplossingen. De aanleg van een warmtenet naast een drinkwaterleiding is een goed voorbeeld. De warmte kan de kwaliteit van het drinkwater beïnvloeden.
Hier toont GIS zijn analytische kracht. Het stelt organisaties in staat om scenario’s door te rekenen. Welke route voor het warmtenet moet gekozen worden om invloed op de waterleidingen te voorkomen? Is dieper graven een optie en wat zijn de kosten en baten daarvan? Door verschillende ruimtelijke datasets te combineren, kun je de meest kostenefficiënte en technisch verantwoorde route voor nieuwe assets bepalen, nog voordat er een schop de grond in gaat. Dit is vooruitziendheid in actie.
Nauwkeurige 3D-data minimaliseert graafschade
Graafschade is kostbaar en kan bovendien voor gevaarlijke situaties zorgen. Een 2D-kaart toont waar leidingen liggen, maar niet op welke diepte. Juist die dieptedimensie is cruciaal om conflicten in de drukke ondergrond te voorkomen. De overstap naar een 3D-registratie van de ondergrondse infrastructuur is daarom geen luxe, maar een noodzaak.
Het Utility Network, een specifiek GIS voor nutsvoorzieningen, biedt de mogelijkheid om ondergrondse assets in 3D te visualiseren. Het biedt daarmee een realistisch model van de ondergrond, waardoor zichtbaar wordt waar ruimte is en waar niet. Dat maakt analyses mogelijk, bijvoorbeeld het in kaart brengen van worteldruk of andere factoren die leidingen en kabels onder de grond beïnvloeden.
Een 3D-model maakt direct inzichtelijk waar conflicten kunnen ontstaan en helpt bij het maken van alternatieve keuzes waarmee graafschade voorkomen kan worden. Hans Koppelaar deelde hier een voorbeeld uit de praktijk in de Utilities What's Next Webinar: Grip op data in een snel veranderende wereld: “We hebben een samenwerking met de gemeente Rotterdam om een 3D-model te ontwerpen. Hierop kunnen we eenvoudig zien waar nu de leidingen liggen en waar er ruimte over is."
Het is belangrijk om te weten hoe onze waterleidingen zich verhouden tot de locatie van warmtenetten en andere elektriciteitsassets onder de grond.
Toewerken naar gedeelde inzichten
Vanuit onze rol bij netwerkbeheerders zien we dagelijks dat de uitdagingen in de ondergrond niet langer op te lossen zijn met losse kaarten en aannames. De toekomst van effectief netwerkbeheer ligt in échte, datagedreven samenwerking. Het gebruik van geografische informatiesystemen is hierbij geen doel op zich, maar een cruciaal middel. Ze bieden de technologische basis om van losse datasets over te stappen naar een intelligent, gedeeld inzicht.
We zien het als onze missie om organisaties te helpen deze transitie te maken. Het gaat erom de kracht van geodata voor iedereen bereikbaar te maken, zodat we niet alleen efficiënter navigeren, maar samen bouwen aan een veiligere en duurzamere infrastructuur onder onze voeten. We gaan graag met je in gesprek om te verkennen wat dit voor jouw organisatie kan betekenen!
